Ταυτότητα
Βασικός στόχος του Μουσείου από την ίδρυσή του είναι η εκπαίδευση των φοιτητών αρχαιολογίας. Εκτός όμως από το εκπαιδευτικό, σημαντικός στόχος παραμένει και το ερευνητικό έργο, τόσο στην Μονάδα Συντήρησης όσο και στο σύνολο των χώρων του Μουσείου όπου καταγράφονται, μελετώνται σε βάθος και δημοσιεύονται αντικείμενα από τις συλλογές του. Ταυτόχρονα, με τις διάφορες δράσεις του, το Μουσείο συμμετέχει στην ενδυνάμωση των δεσμών μεταξύ των μελών της Φιλοσοφικής και της Πανεπιστημιακής κοινότητας του ΕΚΠΑ στο σύνολό της. Με τη νέα φυσιογνωμία που θα αποκτήσει σύντομα και που θα συνάδει με τις μουσειολογικές και αισθητικές τάσεις της εποχής μας αλλά θα βασίζεται ταυτόχρονα και στην παράδοση που γενιές καθηγητών, ερευνητών και φοιτητών δημιούργησαν με μεράκι και αφοσίωση, το Μουσείο θέτει ως στόχο και την επαφή με ένα ευρύτερο κοινό που ενδιαφέρεται για την αρχαιολογία και την τέχνη .

Ιστορικό
Αν και η Αρχαιολογία υπήρξε από τα πρώτα μαθήματα που διδάχθηκαν το 1837 στο νεοσύστατο τότε Πανεπιστήμιο Αθηνών, η ίδρυση ενός πανεπιστημιακού Μουσείου Αρχαιολογίας θα πραγματοποιηθεί έναν αιώνα μετά, κατά το μεσοπόλεμο και θα επισημοποιηθεί με διάταγμα "περί ιδρύσεως παραρτήματος διδακτικών συλλογών Αρχαιολογίας". Με τις δωρεές κρατικών μουσείων, καθηγητών και φοιτητών αρχαιολογίας αλλά και ιδιωτών, οι συλλογές αυτές εμπλουτίστηκαν σταδιακά με ενδιαφέροντα σύνολα από την προϊστορική έως την βυζαντινή εποχή. Η δωρεά γύψινων εκμαγείων από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και την Αρχαιολογική Εταιρεία αποτέλεσε τον πρώτο πυρήνα μιας αξιόλογης συλλογής αντιγράφων που εμπλουτίστηκε αργότερα με αγορές εκμαγείων και από μουσεία του εξωτερικού και με αντίγραφα έργων βυζαντινής τέχνης. Στο πλαίσιο αυτού του εμπλουτισμού αγοράστηκαν το 1977 από το Βρετανικό Μουσείο εκμαγεία γλυπτών από το Μαυσωλείο της Αλικαρνασσού. Σταθμό στην ιστορία του Μουσείου αποτελεί η νέα μεγάλη δωρεά πλέον των 850 αρχαίων αντικειμένων από ιδιώτη που εκτίθεται σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα από το 2019. Έργα σύγχρονης τέχνης συγκεντρώθηκαν στη δεκαετία του 1990 σε μια ενδιαφέρουσα Πινακοθήκη που εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες δωρεές σύγχρονων καλλιτεχνών. Αντικείμενα από τη συλλογή νεώτερης και σύγχρονης τέχνης κοσμούν σήμερα γραφεία και κοινόχρηστους χώρους της Φιλοσοφικής Σχολής. Έως το 1988, οι συλλογές φιλοξενούνταν σε μικρές αίθουσες της Νομικής Σχολής στο κέντρο της Αθήνας. Το 1988 μεταφέρθηκαν σε δύο μεγάλους χώρους της Φιλοσοφικής Σχολής στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου που αποτελούν πλέον τη μόνιμη στέγη του Μουσείου. Στις δύο αυτές διακριτές χωρικές ενότητες στο κτήριο της Φιλοσοφικής, το Αίθριο Εκμαγείων & Πινακοθήκη (3ος όροφος) και τον καθαυτό εκθεσιακό χώρο (2ος όροφος) προστέθηκε το 2004 το Αρχαιολογικό Πάρκο, απέναντι από τη Φιλοσοφική και την Θεολογική. Αφορμή για τη δημιουργία του υπήρξε η πρωτοποριακή μεταφορά αρχαιοτήτων που ήρθαν στο φως κατά τις ανασκαφές του Μετρό σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο της Πανεπιστημιούπολης.

Ομάδες Κοινού
Βασική ομάδα-στόχος του Μουσείου μας είναι οι φοιτητές Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΕΚΠΑ που χρησιμοποιούν τις διδακτικές συλλογές του για την άμεση και βιωματική εκπαίδευσή τους σε όλους τους επιμέρους τομείς του γνωστικού αντικειμένου. Ταυτόχρονα όμως, τα τελευταία χρόνια και με συγκεκριμένες δράσεις του, το Μουσείο απευθύνεται και προς το σύνολο της εκπαιδευτικής κοινότητας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών προσπαθώντας να καταστεί όχι μόνο ένας πόλος εκπαιδευτικής δραστηριότητας αλλά και ουσιαστικής διάδρασης μεταξύ των μελών της κοινότητας αυτής. Παράλληλα, με άλλες δράσεις που συνεχώς εμπλουτίζονται, ανοίγεται και προς το σύνολο της κοινωνίας επιδιώκοντας είτε τη φυσική παρουσία της είτε την εξ αποστάσεως συμμετοχή της σε διαδικτυακές δράσεις στο διαδίκτυο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σημαντική είναι και η προσφορά του προς τις χαμηλότερες εκπαιδευτικές βαθμίδες χάρη στα εμπνευσμένα εκπαιδευτικά προγράμματα που σχεδιάζονται και υλοποιούνται αποκλειστικά από το δυναμικό του Μουσείου και του Τομέα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης.

Συλλογές & Εκθέματα
Οι 11 διδακτικές συλλογές του Μουσείου περιλαμβάνουν αντίγραφα αλλά κυρίως πρωτότυπα αντικείμενα από όλο των χρονολογικό φάσμα μεταξύ της απώτερης Προϊστορίας και το σήμερα. Ανάμεσα στα σημαντικότερα εκθέματά του συγκαταλέγονται ορισμένα ιστορικής σημασίας πλέον εκμαγεία γλυπτών και αντίγραφα έργων βυζαντινής τέχνης που εκτελέστηκαν από σημαντικούς στο είδος τους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα, καθώς και facsimile αντίγραφα δύο διάσημων βυζαντινών χειρογράφων. Από τα πρωτότυπα έργα μπορούμε να ξεχωρίσουμε χαρακτικά, γλυπτά και πίνακες νεώτερης και σύγχρονης ελληνικής τέχνης καθώς και μια ενδιαφέρουσα σειρά έργων λαϊκής αιθιοπικής τέχνης, όστρακα ή ολόκληρα αγγεία από πηλό από τον ελλαδικό χώρο που χρονολογούνται από τους προϊστορικούς χρόνους ως την εποχή της Τουρκοκρατίας, κεραμικά από την Κύπρο και τη Μεσοποταμία, ενδιαφέροντα δείγματα μεταλλοτεχνίας όλων των εποχών και μια ενδιαφέρουσα σειρά οστρέων, απολιθωμάτων, πετρωμάτων και μεταλλευμάτων.

Εκδηλώσεις & Δράσεις
Το Μουσείο διοργανώνει περιοδικές εκθέσεις σύγχρονης τέχνης (κυρίως ζωγραφικής), συναυλίες και διαλέξεις και υποδέχεται μαθητές στο πλαίσιο των Ανοικτών Πυλών της Φιλοσοφικής αλλά και το ευρύ κοινό στο πλαίσιο των Ανοικτών Πανεπιστημιακών Μουσείων του ΕΚΠΑ, των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς, της Διεθνούς Ημέρας Μουσείων, της Διεθνούς Ημέρας Πανεπιστημιακών Μουσείων.

Προσβασιμότητα
Προς το παρόν η πρόσβαση των ΑμεΑ γίνεται μέσω του 5ου ορόφου της Φιλοσοφικής και με τη χρήση ανελκυστήρα. Σύντομα το Μουσείο θα αποκτήσει ειδικά διαμορφωμένη πλευρική είσοδο για ΑμεΑ.

Λειτουργία
Ημέρες και ώρες λειτουργίας: Δευτέρα έως Παρασκευή 8.00 - 16.00. Ανοικτό και Σαββατοκύριακα σε ειδικές περιστάσεις (Ανοικτές Πύλες Πανεπιστημιακών Μουσείων, Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς κ.ά.)
Όνομα διευθυντή: Πλάτων Πετρίδης, Καθηγητής Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας

Απόφαση Ίδρυσης
ΦΕΚ Α' 333 / 8-10-1941, Κανονιστικό Διάταγμα "Περί ιδρύσεως παραρτήματος διδακτικών συλλογών Αρχαιολογίας..." ΦΕΚ Α΄ 256 / 20-10-1956 Βασιλικό Διάταγμα "Περί συγχωνεύσεως... α)του Αρχ/κού Σπουδαστηρίου και β) του Παραρτήματος Διδακτικών Συλλογών Αρχαιολογίας" ΦΕΚ Α΄ 43 / 15-2-1977 Προεδρικό Διάταγμα "Περί μετονομασίας Σπουδαστηρίου παρά τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών" ΦΕΚ Β΄ 550 / 12-8-1986 Υπουργική Απόφαση Β1/4671986 "Κατανομή των Σπουδαστηρίων και του Αρχαιολογικού Μουσείου..." με την οποία το Αρχαιολογικό Μουσείο μετονομάστηκε σε Μουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης.