Ταυτότητα
Η ίδρυση του Μουσείου Φαρμακολογίας έχει βασιστεί σε μια διαφορετική φιλοσοφία και δεν έχει στόχο απλώς την στατική έκθεση παλαιών οργάνων του εργαστηρίου φαρμακολογίας αλλά την αλληλεπίδραση μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας για την ενίσχυση της διάδοσης της γνώσης τόσο στο Πανεπιστήμιο όσο και στην κοινωνία.
Ειδικότερα: το Μουσείο βοηθάει τους φοιτητές να εμβαθύνουν σε θέματα φαρμακολογικής έρευνας και φιλοσοφίας της επιστήμης και αποτελεί ερέθισμα για τον επισκέπτη να ενημερωθεί για την επιστήμη της φαρμακολογίας και για την αλληλεπίδραση της φαρμακολογίας και της κοινωνίας (π.χ. παλαιότερες και νεότερες πιο καλλιτεχνικές αφίσες σχετικά με τη χορήγηση φαρμάκων δείχνουν ότι η κύρια ιδέα παραμένει η προώθηση ενός φαρμάκου και όχι η ενημέρωση). Συνδέει κεντρικά προβλήματα της δημόσιας υγείας και τις συνέπειές τους (δηλ. κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα, ναρκωτικά κ.ά.) με τη φαρμακολογία (το αλκοόλ, ο καπνός, η ηρωίνη είναι φαρμακολογικές ουσίες). Καταδεικνύει την ταχύτητα εξέλιξης της τεχνολογίας και τη συμβολή στην έρευνα.
Γενικότερα η προσφορά του προκύπτει από τους προβληματισμούς που γεννά στον επισκέπτη σχετικά με τη χρησιμότητα ορισμένων συσκευών (παλαιότερα και τώρα), τη διεργασία παραγωγής φαρμάκων, τις μορφές φαρμάκων, (ιδιαιτερότητές και ιστορικές αναγκαιότητες που εξυπηρετούν), την ιατρική διαφήμιση στο βάθος του χρόνου, τη σχετικότητα της έρευνας (‘θαυμάσια αποτελέσματα φαρμάκων’ να αποδεικνύονται μετά από μόλις 10 χρόνια ως ‘μη αποδεκτά αποτελέσματα’).
Ιστορικό
Το Μουσείο Φαρμακολογίας, ένα πρωτοποριακό μουσείο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), στεγάζεται στο Εργαστήριο Φαρμακολογίας της Ιατρικής Σχολής. Η ιδέα και η προσπάθεια της ίδρυσης του Μουσείου ξεκίνησε το 1998 από τον Αναπληρωτή Καθηγητή Ι. Στ. Παπαδόπουλο. Το Μουσείο ολοκληρώθηκε το 2003 με τη συμβολή των καθηγητριών Π. Γαλανοπούλου, Χ. Καραγεωργίου, Χ. Λιάπη και του φοιτητή Ιατρικής Α. Ζάρρου αλλά και τη σημαντική υποστήριξη της Πρυτανείας του ΕΚΠΑ. Πρόκειται για μια πρωτοποριακή ιδέα, αφού είναι το πρώτο τέτοιου είδους μουσείο στη χώρα μας, η οποία είχε στόχο να κάνει γνωστή τη ανάπτυξη της επιστήμης της φαρμακολογίας. Η ιδέα της οργάνωσης των εκθεμάτων του Μουσείου, δεν αφορούσε μόνο μια στατική έκθεση παλαιών οργάνων του εργαστηρίου φαρμακολογίας αλλά επεδίωκε την αλληλεπίδραση μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας για την ενίσχυση της διάδοσης της γνώσης, τόσο στο Πανεπιστήμιο όσο και στην κοινωνία. Στις προθήκες του Μουσείου βρίσκονται πάνω από 600 σπάνια εκθέματα, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται συλλογές παλαιών εργαστηριακών οργάνων και μια μεγάλη συλλογή φυτών από την περίοδο του καθηγητή Φαρμακολογίας Γ. Ιωακείμογλου (1928–1963). Κάποια εκθέματα κάνουν ιδιαίτερη εντύπωση στον επισκέπτη του Μουσείου, όπως μια αφίσα του 1929, η οποία διαφημίζει την ηρωίνη ως φάρμακο για τον βήχα (αντικατέστησε τη μορφίνη), αλλά πέρασαν 30 χρόνια μέχρι να διαπιστωθεί ότι το φάρμακο αυτό προκαλούσε εξάρτηση. Δεδομένου ότι το Μουσείο αποτελεί ένα από τα ελάχιστα Μουσεία Φαρμακολογίας στον κόσμο έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον επιστημόνων και απο το εξωτερικό.
Ομάδες Κοινού
Το Μουσείο σύμφωνα με τη φιλοσοφία της ίδρυσης του και με στοχο την αλληλεπίδραση μεταξύ επιστήμης και κοινωνίας απευθύνεται σε μαθητές, φοιτητές και μεταπτυχιακούς φοιτητές, από Ελλάδα και εξωτερικό, που ασχολούνται με τα μουσεία αλλά και στο ευρύτερο κοινό. Οι παρουσιάσεις και οι διαλέξεις που διοργανώνει έχουν ως στόχο τη διάδοση της γνώσης που προκύπτει από τα εκθέματα του Μουσείου αλλά και την εμβάθυνση στην επιστήμη της ιατρικής φαρμακολογίας.
Συλλογές & Εκθέματα
- Φυτά, όπως η κινίνη και ουσίες που χρησίμευαν ως πρώτες ύλες για φάρμακα. -Εργαστηριακός εξοπλισμός που περιλαμβάνει, εκτός από πιπέτες, υδατόλουτρα, συσκευές απομονωθέντων οργάνων για πραγματοποίηση πειραμάτων και συλλογές παλαιών μοντέλων ζυγών, φυγοκέντρων, επωαστικών κλιβάνων, κ.ά. ενδεικτικών της εξέλιξης της τεχνολογίας της φαρμακολογίας.
-Επιστημονικά συγγράμματα φαρμακολογίας απο τις αρχές του 20ου αιώνα. -Διαφημιστικές αφίσες από τα μέσα του 20ου αιώνα που αφορούν νοσοκομεία (π.χ. Νοσοκομείο Ευαγγελισμός), φαρμακεία (π.χ. Φαρμακείο Δαμέργη, Μέγα Αμερικανικό Φαρμακείο), φάρμακα (π.χ. ηρωίνης ως αντιβηχικό, κ.ά.) -Υλικό που αφορά στη διασύνδεση θεμάτων δημόσιας υγείας και των συνεπειών τους με τη φαρμακολογία όπως α) αφίσες του Υπουργείου Υγείας που αναφέρονται σε κατανάλωση αλκοόλ, κάπνισμα, ναρκωτικά και β)πίνακες στατιστικών δεδομένων για θανάτους από ναρκωτικά.
Εκδηλώσεις & Δράσεις
Το Μουσείο προκειμένου να εκπληρώσει τους στόχους του:
-Διοργανώνει ξεναγήσεις για το ευρύτερο κοινό
-Διοργανώνει ξεναγήσεις σε συνδυασμό με διαλέξεις σε μαθητές, φοιτητές και μεταπτυχιακούς φοιτητές, από Ελλάδα και εξωτερικό, που ασχολούνται με τη επιστήμη της ιατρικής, της φαρμακολογίας και της μουσειολογίας.
-Συμμετέχει σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες: Για παράδειγμα στο πλαίσιο μαθητικού διαγωνισμού με θέμα "Τα εκθέματα του Μουσείου μέσα από τα μάτια των μαθητών" ένα από τα βραβεία απενεμήθη σε ομάδα μαθητών η οποία παρουσίασε θέμα που της είχε ανατεθεί από την υπεύθυνη του Μουσείου κατά την επίσκεψη των μαθητών στο Μουσείο.
- Συμμετέχει σε συνέδρια όπου προβάλλει την ιδέα ίδρυσης, τους στόχους και τα εκθέματα του Μουσείου. Πιο συγκεκριμένα συμμετείχε α) στο συνέδριο Φαρμακολογίας (2008) με διεθνή συμμετοχή που διοργανώθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Φαρμακολογίας, όπου έλαβε το 3ο βραβείο καλύτερης παρουσίασης λόγω της ιδιαιτερότητας και της πρωτoτυπίας του θέματος β) στο συνέδριο του Universeum που διοργανώθηκε στην Αθήνα το 2015. Υποσημείωση: Προ Covid, τα τελευταία έτη/περίπου το Μουσείο υποδεχόταν φοιτητές και μαθητές 4-5 φορές ανά έτος.
Προσβασιμότητα
Το μουσείο είναι προσβάσιμο με αναβατήρα απο την είσοδο μέχρι το υπερυψωμένο ισόγειο και απο το ισόγειο για τους υπόλοιπους ορόφους με ασανσέρ.
Λειτουργία
Το Μουσείο λειτουργεί καθημερινά 9.00πμ με 3.00 μμ. Επισκέψεις εκτός ωραρίου και το Σαββατοκύριακο πραγματοποιούνται σε ειδικές περιπτώσεις μόνο κατόπιν συνεννοήσεως με τη γραμματεία.
Όνομα διευθυντή: Χάρις Λιάπη, Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής.