Ταυτότητα
Βασικός σκοπός του Μουσείου Ιστορίας (ΜΙΠΑ) είναι να προσφέρει στην επιστημονική κοινότητα και να δημιουργεί ένα φιλικό, εμπνευσμένο περιβάλλον με επιμέρους στόχους την εκπαίδευση, την έρευνα, την καλλιέργεια της γνώσης και του πολιτισμού. Παράλληλα, το ΜΙΠΑ προσπαθεί να διασώσει, συντηρήσει, τεκμηριώσει και να παρουσιάσει αντικείμενα που σχετίζονται με την ιστορία του ΕΚΠΑ αλλά και την ιστορία του κτηρίου του Μουσείου.

Ιστορικό
Το ΜΙΠΑ αποτελεί ένα μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα μουσείο καθώς αφηγείται την ιστορία της απαρχής της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα και του Πανεπιστημίου Αθηνών, του πρώτου Πανεπιστημίου της χώρας στο ιστορικό κέντρο της πρωτεύουσας. Συγχρόνως, είναι ένα από τα ελάχιστα πανεπιστημιακά μουσεία σε παγκόσμιο επίπεδο που δεν απευθύνονται μόνο στην ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό. Το επιβλητικό κτήριο του ΜΙΠΑ βρίσκεται στο ιστορικό κέντρο της πόλης, ακριβώς κάτω από το βράχο της Ακρόπολης. Αποτελεί ένα από ελάχιστα σωζόμενα κτήρια της προοθωνικής περιόδου, που για τους γνωστούς αρχιτέκτονες Σταμάτιο Κλεάνθη και Εδουάρδο Σάουμπερτ, υπήρξε η κατοικία και ο χώρος στον οποίο εργάστηκαν για να συντάξουν το πρώτο πολεοδομικό σχέδιο της νεοσυσταθείσας πρωτεύουσας. Το 1837, στο ίδιο κτήριο θα εγκαινιαστεί το Πανεπιστήμιο Αθηνών και θα στεγαστεί τα πρώτα χρόνια της ζωής του, έως και το 1841. Το κτήριο μετατράπηκε σε μουσείο το 1987 σε υλοποίηση του οράματος του Μιχάλη Σταθόπουλου (Πρυτανεία, 1983-1991). Από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, το ΜΙΠΑ υπήρξε πρωτοπόρο στη ανάπτυξη σε σταθερή βάση παράλληλων δραστηριοτήτων ανοιχτών στο ευρύ κοινό, οι οποίες λάμβαναν χώρα τόσο στην εσωτερική αίθουσα εκδηλώσεων όσο και στις μοναδικής ομορφιάς γραφικές αυλές του. Το Μουσείο Ιστορίας απέκτησε ΦΕΚ ‘Iδρυσης και κανονισμό λειτουργίας τον Ιούνιο του 2018. Το Μουσείο εντάσσεται στο Τμήμα Μουσείων και Ιστορικών Αρχείων της Διεύθυνσης Δημοσίων Σχέσεων και Ιστορίας της Γενικής Διεύθυνσης Προσωπικού και Δημοσίων Σχέσεων, όπως προβλέπεται από το Π.Δ. 338/1998 «Οργανισμός διοικητικών υπηρεσιών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών» (ΦΕΚ 227 Α΄).

Ομάδες Κοινού
Το ΜΙΠΑ σήμερα καλείται να ξανασυστηθεί στο κοινό του και να το διευρύνει. Έτσι, καθώς εκσυγχρονίζει το έργο του που αφορά στη διατήρηση και συντήρηση των συλλογών και των εγκαταστάσεων του, φροντίζει εξίσου να εκσυγχρονίσει σε σταθερή βάση τις μουσειακές πρακτικές του που αφορούν τόσο στην ερμηνεία όσο και στην επικοινωνία των συλλογών του. Παράλληλα, η στρατηγική του πολιτική επικεντρώνεται σε νέα δίκτυα και συνεργασίες με άλλους φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, το ΜΙΠΑ αποκτά ένα ολοένα και πιο σύγχρονο και εξωστρεφή χαρακτήρα. Το ΜΙΠΑ κατά συνέπεια απευθύνεται στην επιστημονική κοινότητα, νεανικό κοινό, μαθητές σχολείων όλων των βαθμίδων της εκπαίδευσης, διεθνές κοινό, μειονότητες, τουρίστες με φυσική παρουσία, και απομακρυσμένους επισκέπτες. Η χρήση νέων τεχνολογιών συγκαταλέγεται ανάμεσα στις προτεραιότητές του.

Συλλογές & Εκθέματα
Οι συλλογές που στεγάζονται στο ιστορικό κτήριο του ΜΙΠΑ, απαρτίζονται από αυθεντικά και σπάνια εκθέματα, που αναδεικνύουν τις απαρχές της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα, από το 1837 (όταν αυτή θεμελιώθηκε με την ίδρυση του πρώτου Πανεπιστημίου της χώρας στον ίδιο χώρο) μέχρι περίπου τα μέσα του 20ου αιώνα. Οι συλλογές του απαρτίζονται από βιβλία (συγγράμματα Καθηγητών του Πανεπιστημίου, παλαιές και σπάνιες εκδόσεις), χειρόγραφα, επιστολές, διπλώματα, επιστημονικά όργανα (ιατρικής, φυσικής, χημείας, φαρμακολογίας), φωτογραφίες, μετάλλια, σφραγίδες, προσωπογραφίες Καθηγητών και άλλα τεκμήρια του Πανεπιστημίου. Aπό τα πιο σημαντικά εκθέματα του Μουσείου είναι το πρώτο Μητρώο των Φοιτητών (1837 – 1867), οι πρώτες σφραγίδες, πρώτα διδακτικά εγχειρίδια και σπάνια επιστημονικά όργανα του 19ου αιώνα, αλλά και το Λάβαρο του Πανεπιστημίου Αθηνών, σχεδιασμένο το 1887 από τον Νικόλαο Γύζη και τον Γεώργιο Ιακωβίδη. Η μόνιμη έκθεση αναπτύσσεται στον πρώτο και το δεύτερο όροφο του κτηρίου, όπου παρουσιάζονται μεταξύ άλλων προσωπογραφίες καθηγητών από αναγνωρισμένους ζωγράφους της εποχής (σπάνια έργα της νεοελληνικής ζωγραφικής), διδακτικά συγγράμματα, φωτογραφίες από τη ζωή στο Πανεπιστήμιο, σπάνια επιστημονικά όργανα, και άλλα κειμήλια του Πανεπιστημίου Αθηνών. Η οργάνωση και η παρουσίαση των αντικειμένων, είναι βασικά θεματική και ακολουθεί τη διάκριση στις πρώτες Σχολές του Πανεπιστημίου. Tον Ιούνιο του 2015, εγκαινιάστηκε ενότητα αφιερωμένη στην Σχολή Θετικών Επιστημών και με επίκεντρο τα σπάνια επιστημονικά όργανα του Mουσείου. Toν Νοέμβριο του 2016, εγκαινιάστηκε η ενότητα για την ιστορία του κτηρίου και το 2019, επί Πρυτανείας Μελέτιου – Αθανασίου Δημόπουλου, ολοκληρώθηκε η επέκταση του στο υπό παραχωρηθέν κτήριο από το Υπουργείο Πολιτισμού (1998) με δύο μόνιμες εκθέσεις.

Εκδηλώσεις & Δράσεις
Από την αρχή της λειτουργίας του το 1987, και μέχρι σήμερα, το ΜΙΠΑ διοργανώνει και φιλοξενεί αδιάλειπτα όλα αυτά τα χρόνια επιστημονικά συνέδρια, εργαστήρια, διαλέξεις, μαθήματα, εορταστικές εκδηλώσεις, θεατρικές και μουσικές παραστάσεις, εικαστικές εκθέσεις, κ.ά. Παράλληλα, διοργανώνει ποικίλα πρωτότυπα εκπαιδευτικά προγράμματα, δραστηριότητες και δράσεις για σχολεία ή οικογένειες και το ευρύ κοινό. Το Μουσείο διαθέτει αίθουσες παράλληλων εκδηλώσεων, οι οποίες διατίθεται σε νομικά και φυσικά πρόσωπα τόσο για επιστημονικές και καλλιτεχνικές δράσεις όσο και για κοινωνικές εκδηλώσεις. Στο ΜΙΠΑ επίσης λειτουργεί εντευκτήριο και πωλητήριο με αναμνηστικά είδη.

Προσβασιμότητα
Το ιστορικό κτήριο του Μουσείου δεν είναι προσβάσιμο σε ΑμεΑ.

Λειτουργία
Το Μουσείο είναι ανοικτό για το κοινό: Δευτέρα – Παρασκευή 09:00 -16:00. Tο Μουσείο είναι κλειστό Σάββατα, Κυριακές και αργίες. Το αντίτιμο εισόδου ανέρχεται στα 2 ευρώ για ενήλικες και στο 1 ευρώ για παιδιά από 12 έως 18 ετών. Η είσοδος είναι ελεύθερη για τα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας και τους φοιτητές του ΕΚΠΑ, αλλά και τους ανέργους.
Όνομα διευθυντή: Δρ. Ευάγγελος Παπούλιας, Προϊστάμενος Τμήματος Μουσείων και Ιστορικών Αρχείων ΕΚΠΑ

Απόφαση Ίδρυσης
To Moυσείο Ιστορίας ιδρύθηκε με το υπ' αρίθμ. 2182 Φ.Ε.Κ. της 12ης Ιουνίου 2018, (τεύχος Β').