Παράκαμψη προς το κυρίως περιεχόμενο

Μουσείο Οδοντιατρικής

Ταυτότητα
Το Μουσείο έχει ως κύρια αποστολή την υποδοχή, τη φύλαξη, τη συντήρηση, την τεκμηρίωση, την έρευνα και κυρίως την έκθεση και προβολή της Οδοντιατρικής Επιστήμης και του Οδοντιατρικού Επαγγέλματος από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα. Ταυτόχρονα, συμβάλλει στην εκπαίδευση των φοιτητών, ενώ έχει δημιουργήσει και εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία εξοικειώνουν τους μαθητές με την Οδοντιατρική και συμβάλλουν στην προώθηση της στοματικής υγείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Απώτερος στόχος αποτελεί η διερεύνηση της συμβολής της Αρχαίας Ελληνικής Κληρονομίας στη συγκρότηση της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Οδοντιατρικής Παράδοσης και η προσέγγιση της ιστορικής εξέλιξης της Ελληνικής Οδοντιατρικής κυρίως μέσα από τις επιρροές που δέχθηκε από το ευρωπαϊκό οδοντιατρικό γίγνεσθαι. Για την προώθηση των δράσεων του Μουσείου, πέρα από τους καθιερωμένους τρόπους προσέγγισης του κοινού, αποφασίσθηκε η αξιοποίηση της Πολυμεσικής Τεχνολογίας για τη δημιουργία ενός πρότυπου Ψηφιακού Μουσείου. Έτσι δημιουργήθηκε ο διαδικτυακός ιστότοπος στην ελληνική αλλά και με επιλεγμένο περιεχόμενο και στην αγγλική γλώσσα, που αποσκοπεί στη επικοινωνία με τον διαδικτυακό επισκέπτη παρέχοντας υλικό και πληροφορίες όχι μόνο για τα εκθέματα του Μουσείου, αλλά εμβαθύνοντας σε άγνωστες μέχρι σήμερα πτυχές της ιστορίας της Οδοντιατρικής στην Ελλάδα, και των επαγγελματιών της τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη γενικότερα.


Ιστορικό
Το Μουσείο Οδοντιατρικής συστήθηκε με απόφαση της Συνέλευσης Τμήματος στις 13-02-2013 και της Συγκλήτου στις 17-07-2013 ενώ τον Ιούλιο του 2017 δημοσιεύθηκε η ίδρυση του Μουσείου και εγκρίθηκε ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του στο ΦΕΚ. Την αρχική ιδέα δημιουργίας του Μουσείου προκάλεσε η έλλειψη ανάλογου μουσείου στον Ελλαδικό χώρο εκτός από την περιορισμένη Οδοντιατρική Συλλογή στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου. Επιπλέον η ανακάλυψη το 2000 του Αρχείου της Σχολής το οποίο υφίσταται από το 1920 και η ύπαρξη σε πολλούς και διαφορετικούς χώρους και φορείς οδοντιατρικών εργαλείων και συσκευών με ιστορική αξία. Το Μουσείο του Τμήματος Οδοντιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών άνοιξε τις πύλες του για το κοινό τον Δεκέμβριο του 2013 και αποτελεί το μοναδικό στο είδος του σε ολόκληρη τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου.Ο κύριος εκθεσιακός χώρος βρίσκεται στον 1ο όροφο του Νέου Κτηρίου. Τα δε εκθέματα αφορούν στην ιστορία του Τμήματος Οδοντιατρικής Αθηνών, της Οδοντιατρικής στην Ελλάδα, αλλά και στην ιστορική εξέλιξη της Οδοντιατρικής σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συλλογή του Μουσείου, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων παλαιά οδοντιατρικά εργαλεία, συσκευές και οδοντιατρικές μονάδες, καθώς επίσης και ενδεικτικό φωτογραφικό και έντυπο υλικό από την ιστορία της Σχολής.Δεδομένου ότι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της Ιστορίας της Οδοντιατρικής είναι η ιστορία των ανθρώπων που προσπάθησαν να διερευνήσουν, να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν τις αρχές που διέπουν την επιστήμη της Οδοντιατρικής, έγινε προσπάθεια να έλθουν σε μια διαλεκτική σχέση το χθες με το σήμερα με τη δημιουργία μουσειακών εκθεσιακών νησίδων σε επιλεγμένα σημεία του κτηριακού συγκροτήματος της Οδοντιατρικής Σχολής ώστε είναι σε κοινή θέα στους φοιτητές, αλλά και στους ασθενείς σε καθημερινή βάση. Επιπλέον στο Μουσείο του Τμήματος Οδοντιατρικής εντάχθηκε και το Ιστορικό Αρχείο του Τμήματος από το 1916 το οποίο βρέθηκε ανέπαφο το 2000 και μέσα από τα έγγραφα του αρχείου αποτυπώνεται γλαφυρά ο τρόπος με τον οποίο συγκροτήθηκε το πρώτο πανεπιστημιακό οδοντιατρικό εκπαιδευτικό κύτταρο στο πλαίσιο λειτουργίας της Αστυκλινικής, των αλλαγών που υπέστη στο διάβα του χρόνου και των σταθμών μετεξέλιξης στη σημερινή του μορφή.

Στην ηλεκτρονική έκδοση του επιστημονικού περιοδικού «Στοματολογία» το 2021,δημοσιεύθηκε η εργασία μας «Η ίδρυση της Οδοντιατρικής Σχολής ως απότοκος της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης της κυβέρνησης του Ελευθερίου Βενιζέλου» Δ.Κουτρούμπα ,Ε.Λιούμη και Γ.Βουγιουκλάκη. Η εργασία ήταν αποτέλεσμα μελέτης η οποία διήρκεσε αρκετά χρόνια ανατρέχοντας στα πρακτικά της Ιατρικής Σχολής, στα πρακτικά της Συγκλήτου, στα πρακτικά του Ιατρό συνεδρίου όπως επίσης και στα πρακτικά της Βουλής και αποτελεί την μοναδική τεκμηριωμένη μελέτη της διαδικασίας η οποία αφορά στην  ίδρυση του Οδοντιατρικού Σχολείου.

Η εργασία είναι ήδη αναρτημένη στην ιστοσελίδα του Μουσείου του Τμήματος Οδοντιατρικής http://www.museum.dent.uoa.gr/vivlia-art-klv-est.html 


Ομάδες Κοινού
Το Μουσείο έχει ως κύρια αποστολή την υποδοχή, τη φύλαξη, τη συντήρηση, την τεκμηρίωση, την έρευνα και κυρίως την έκθεση και προβολή της Οδοντιατρικής Επιστήμης και του Οδοντιατρικού Επαγγέλματος από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι και σήμερα. Ταυτόχρονα, συμβάλλει στην εκπαίδευση των φοιτητών, ενώ έχει δημιουργήσει και εκπαιδευτικά προγράμματα τα οποία εξοικειώνουν τους μαθητές με την Οδοντιατρική και συμβάλλουν στην προώθηση της στοματικής υγείας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Επιπλέον είναι ο μοναδικός φορέας στον ελλαδικό χώρο που μπορεί να ανατρέξουν οδοντίατροι και κάθε άλλος ενδιαφερόμενος για την ιστορία και εξέλιξη της οδοντιατρικής.


Συλλογές & Εκθέματα
H παλαιότερη Οδοντιατρική Μονάδα του 1920, η οποία φιλοξενείται στον κύριο χώρο του Μουσείου μας, σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο αναπαράστασης ενός παλαιού οδοντιατρείου, όπου ο επισκέπτης διακρίνει την εργαλειοθήκη, το επιτοίχιο οδοντογλήφανο, το πτυελοδοχείο, τα μικροεργαλεία, τη βιβλιοθήκη και μία ζυγαριά χρυσού! Επίσης, στο χώρο του Μουσείου φιλοξενείται αντίγραφο οδοντάγρας του 2ου αιώνα μ.Χ η οποία μελετήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από επιστημονικούς συνεργάτες του Μουσείου. Ανακαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, κατά τις ανασκαφές της αρχαίας Καλλίπολης και η πρωτότυπη φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Άμφισσας. Τα αποτελέσματα των ερευνών έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικό περιοδικό. Ο ποδοκίνητος οδοντιατρικός τροχός είναι ένα ειδικό οδοντιατρικό κοπτικό εργαλείο το οποίο ως οδοντογλύφανο χρησιμοποιήθηκε για την απομάκρυνση των κατεστραμμένων τμημάτων του δοντιού, καθώς και τη δημιουργία κοιλοτήτων για την έμφραξή τους. Η εφεύρεση του ποδοκίνητου οδοντογλυφάνου αποδίδεται στον Αμερικανό J.Greenwood το 1790 και η χρήση του υπήρξε εκτεταμένη σε όλο τον κόσμο έως και τις πρώτες δεκαετίες του προηγούμενου αιώνα. Στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος εντοπίζεται παράλληλα με την εμφάνιση του οδοντιατρικού επαγγέλματος. Με τη λειτουργία του Οδοντοϊατρικού Σχολείου ως παραρτήματος της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού Πανεπιστημίου (1916) το ποδοκίνητο οδοντογλύφανο εντάσσεται άμεσα στην εκπαίδευση των φοιτητών με την υποχρέωση τους μάλιστα ο κάθε φοιτητής να έχει προμηθευτεί το δικό του. Εικοσιένα χρόνια αργότερα, όπως πιστοποιείται και από την επετειακή έκδοση «Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών – Εκατονταετηρίς 1837-1937», εξακολουθεί να είναι απαραίτητο εργαλείο στην εκπαίδευση των φοιτητών. Την 28η Οκτωβρίου 1940 ευθύς με την κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου τα οδοντογλύφανα επιτάσσονται, από ελληνικές στρατιωτικές αρχές. Το Ιούλιο του 1941 , όπως προκύπτει από το αρχειακό υλικό της Σχολής, με ανακοίνωση της Γραμματείας του Οδοντοϊατρικού Σχολείου αποδίδονται και πάλι στους φοιτητές. Χαρακτηριστικές της εκπαιδευτικής αξίας των ποδοκίνητων οδοντογλυφάνων είναι οι αναφορές δύο φοιτητριών, τον Σεπτέμβριο του 1941, για την «ἀπόλυτον ἀνάγκην» άμεσης επιστροφής των επιταχθέντων οδοντογλυφάνων προκειμένου να συνεχίσουν την οδοντιατρική τους εκπαίδευση. Επί σειρά δεκαετιών η εκπαίδευση των φοιτητών οδοντιατρικής του ΕΚΠΑ στηρίχτηκε στα ποδοκίνητα Οδοντογλύφανα, προγόνους των σύγχρονων ηλεκτροκίνητων Οδοντογλύφανων τα οποία εκτίθενται στο Μουσείο του Τμήματος Οδοντιατρικής. 

Εκδηλώσεις & Δράσεις
Το Μουσείο στην προσπάθεια του για επικοινωνία με την πόλη και προσφορά στο κοινωνικό σύνολο, έχει δημιουργήσει εκπαιδευτικά προγράμματα για την προσέλκυση των μαθητών, από το Δημοτικό μέχρι και το Λύκειο σε ετήσια βάση Τα προγράμματα περιλαμβάνουν: ξενάγηση στον κύριο χώρο του μουσείου και των εκθεσιακών νησίδων του Τμήματος, παρουσίαση της ιστορίας της οδοντιατρικής και παρουσίαση βασικών αρχών στοματικής υγιεινής από Εργαστήρια ή Κλινικές του Τμήματος, και τέλος δωρεάν προληπτικό διαγνωστικό έλεγχο στις κλινικές του Τμήματος. Συνδιοργάνωσε με το Εργαστήριο Οδοντικής Χειρουργικής κατά το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020 τον Μαθητικό Διαγωνισμό με θέμα Διατροφή και Υγεία Δοντιών Συμμετέχει σε όλες τις ημέρες των Ανοιχτών Μουσείων που ορίζονται για τα Πανεπιστημιακά Μουσεία του ΕΚΠΑ. Συνδιοργάνωσε με το Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών τον 4ο Μαθητικό Διαγωνισμό 2018-2019.

Προσβασιμότητα
Υπάρχει προσβασιμότητα για Αμεα μέσω ανελκυστήρα και ράμπας κατά την είσοδο στο κτήριο.

Λειτουργία
Το Μουσείο είναι επισκέψιμο μόνο κατόπιν ραντεβού, από Δευτέρα έως και Παρασκευή 9:00-15.00.
Όνομα Διευθυντή: Γεώργιος Βουγιουκλάκης, Ομότιμος Καθηγητής της Οδοντιατρικής Σχολής.

Απόφαση Ίδρυσης
ΦΕΚ Β΄ 2503/20.07.2017

Οδοντιατρείο περιόδου δεκαετίας 1930 το οποίο εκτίθεται στην αίθουσα αναμονής του 1ου ορόφου του Παλαιού Κτηρίου της Οδοντιατρικής. Το συγκεκριμένο ιατρείο ήταν εγκαταστημένο στην γαλάζια πολυκατοικία των Εξαρχείων.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Οδοντιατρείο περιόδου δεκαετίας 1950 το οποίο εκτίθεται στην αίθουσα του Σπουδαστηρίου στον 5ο όροφο του Νέου Κτηρίου.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Οδοντιατρείο περιόδου δεκαετιών 1950 - 1960 το οποίο εκτίθεται στον προθάλαμο του Αμφιθεάτρου Παπαντωνίου στον ισόγειο του Παλαιού Κτηρίου της Οδοντιατρικής.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Πανοραμική άποψη του χώρου οδοντιατρείου των αρχών του 20ου αιώνα, στον κυρίως χώρο του Μουσείου στον πρώτο όροφο του Νέου Κτηρίου.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Πανοραμική άποψη του κυρίως χώρου του Μουσείου στον πρώτο όροφο του Νέου Κτηρίου.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Άποψη του χώρου του Μουσείου Οδοντιατρικής.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Προθήκες με διάφορα οδοντιατρικά εργαλεία από το πρώτο μισό του 20ου αιώνα.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Βιβλίο Πρωτοκόλλου Οδοντιατρικού Σχολείου περιόδου 1920 και πρώτη γραφομηχανή Γραμματείας Οδοντιατρικού Σχολείου της ίδιας περιόδου.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Αντίγραφο σε μέταλλο οδοντάγρας ρωμαϊκής περιόδου, περίπου 2ος αιώνας μ.Χ. Ανακαλύφθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970, κατά τις ανασκαφές της αρχαίας Καλλίπολης και η πρωτότυπη φιλοξενείται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Άμφισσας.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Μέρος του Ιστορικού Αρχείου του Οδοντιατρικού Σχολείου με τους φακέλους των φοιτητών από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του.

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Βιβλίο Πρακτικών της Επιτροπής Εξετάσεων των Πρακτικών Οδοντιάτρων περιόδου 1922-1931.(Το βιβλίο είναι ψηφιοποιημένο στην ιστοσελίδα του Μουσείου Οδοντιατρικής και μπορείτε να το δείτε εδώ www.museum.dent.uoa.gr ).

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Η πρώτη σφραγίδα του Συλλόγου Φοιτητών του Οδοντιατρικού Σχολείου χρονολογίας 1922.(Από το Ιστορικό Αρχείο του Οδοντιατρικού Σχολείου)

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Ανακοίνωση προς τους φοιτητές προκειμένου να τους επιστραφούν τα ποδοκίνητα οδοντογλύφανα τα οποία είχαν επιστρατευθεί με την κήρυξη του πολέμου του 1940. (Από το Ιστορικό Αρχείο του Οδοντιατρικού Σχολείου)

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ

Έγγραφο με ημερομηνία 3 Ιουνίου 1942 με το οποίο ο Διευθυντής του Οδοντιατρικού Σχολείου Ι.Κατσαράς, ενημερώνει τον Πρύτανη σχετικά με την κατάσχεση από τους Γερμανούς μιας οδοντιατρικής έδρας για την εξάσκηση των φοιτητών. (Από το Ιστορικό Αρχείο του Οδοντιατρικού Σχολείου)

© Μουσείο Οδοντιατρικής ΕΚΠΑ